Энэ оны эхээр Катарын Сангийн сайд Али Шареф Аль Эмади (Ali Shareef Al Emadi) авлигын хэргээр баривчлагджээ. Энэ мэдээ Арабын булангийн бүс нутгийн хувьд үнэхээр тэсрэх бөмбөг болов. Нэг зүйлийг хэлэхэд, Аль Эмади бол Сангийн сайдаар зогсохгүй өмнө нь тус улсын 300 тэрбум долларын төрийн баялгийн сангийн ТУЗ-ийн дарга, Qatar Airways компанийн ТУЗ-ийн дарга, Ойрхи Дорнод дахь хамгийн том зээлдэгч Катарын Үндэсний банкны ТУЗ-ийн дарга зэрэг Катарын нэр хүндтэй байгууллагуудын удирдах албан тушаал хашиж байсан хүн юм. Аль Эмади баривчлагдсантай холбоотой бас нэг гайхмаар зүйл бол түүний баривчилгаа хэрхэн олон нийтэд ил болсон нь юм. Катар болон бүс нутгийн бусад улс орнуудад авлигын хэрэгт сэжиглэгдэж буй өндөр албан тушаалтантай хэрхэн харьцдагаас энэ удаагийнх эрс ялгаатай байв. Ийм тохиолдолд мөрдөн шалгах ажиллагааг ихэвчлэн нууцалж, хэрвээ үндэслэлтэй гэж үзвэл түүнийг албан тушаалаас нь чөлөөлөх замаар шийдвэрлэдэг. Аль Эмадигийн хувьд эсрэгээрээ, баривчилах, мөрдөн шалгах ажиллагааг төрийн мэдлийн мэдээллийн агентлаг олон нийтэд зарлаж, түүнийг албан тушаалаас нь халав.
Аль Эмади баривчлагдснаас хойш зургаан сар гаруй хугацаа өнгөрсөн бөгөөд нөхцөл байдал нууцлаг хэвээр байна. Аль Эмади юу ч хэлээгүй бөгөөд түүнийг баривчилснаас хойш хоёр хоногийн дараа Катарын засгийн газраас ганцхан удаа мэдэгдэл гаргажээ. (Гадаад хэргийн сайдын энэ мэдэгдэлд "Хэн ч хуулиас дээгүүр байдаггүй", "Мөрдөн шалгах ажиллагаа үргэлжилж байна" гэсэн байв.) Энэ нь мэдээллийн байгууллага болон судлаачдыг Аль Эмадигийн баривчилгааны ер бусын нөхцөл байдлын талаар янз бүрийн таамаглал дэвшүүлэхэд хүргэв. Баривчилгааны дараахан хэвлэгдсэн Брукингсийн хүрээлэнгийн нийтлэлд дэвшүүлсэн нэг боломжит тайлбар бол ийм албан тушаалтнуудыг авлигын хэргээр баривчилдаггүй улс оронд (болон бүс нутагт) олны танил эрхмийг баривчилсан тухай нийтэд зарласан нь Катарын бодлогод бодит өөрчлөлт гарч байгааг илтгэж магадгүй бөгөөд энэ нь илүү сайн, илүү шударга засаглалын төлөөх жинхэнэ тэмүүллийн нэг хэсэг байж болох юм. Катарын Төв банкны эдийн засагч асан ч мөн адил өөдрөг тайлбар хийж, энэхүү баривчилгаа нь "Засгийн газар авлигатай тэмцэх шинэ эрмэлзлийнхээ талаар бүх Катарчуудад хүчтэй мессеж илгээж байна" гэж мэдэгдэв.
Энэ нь мэдээжийн хэрэг боломжтой, гэхдээ бид үүнд хэт их итгэж найдаж болохгүй. Аль Эмадиг баривчилсан нь авлигатай тэмцэх Катарын засгийн газрын арга барилыг бодитоор өөрчлөхөөс илүүтэй улс төрийн тооцоотой холбоотой байж болзошгүй юм.
Аль Эмадиг баривчилсан нь Катарын засгийн газар өндөр түвшний авлигатай тэмцэхэд урьд өмнөхөөсөө илүү тууштай байгааг илтгэж байна гэсэн мэдэгдэлд эргэлзэх хэд хэдэн шалтгаан бий.
Хэрэв Катар Аль Эмадиг баривчилсан нь авлигатай тэмцэх бодлогод жинхэнэ өөрчлөлт авчирахгүй юм бол юу болж таарах вэ? Катар яагаад Аль Эмадиг авлигын хэргээр баривчлахаар шийдсэнд олон улсын ба дотоодын дор хаяж хоёр улс төрийн тайлбар бий.
Тиймээс Аль Эмадиг баривчилсан нь Катарын засгийн газар өндөр түвшний авлигатай тэмцэх шинэ, илүү чухал амлалт өгч байна гэж найдаж болох ч энэ алхам нь дотоод болон олон улсын улс төрийн тооцоотой илүү холбоотой байж магадгүй юм. Авлигатай тэмцэх хүчин чармайлтыг улс төрийн аргаар ашиглах нь тус бүс нутагт урьд өмнө тохиолдож байгаагүй зүйл биш билээ. Эцэстээ 2017 оны Саудын Арабын авлигын эсрэг тэмцэлтэй тун төстэй сэжиг төрүүлээд байгаа юм. Аль Эмади баривчлагдсан нь юуг илтгэж байгааг мэдэхэд эрт байгаа ч авлигатай тэмцэх нийгэмлэг одоохондоо алга ташин хүлээж авах ёстой. Засгийн газар авлигын эсрэг шинэчлэлийн арга хэмжээнүүд, тухайлбал Авлигын эсрэг НҮБ-ын конвенцид нийцсэн хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх нь нэг хүнийг баривчлахаас илүү бодит бодлогын өөрчлөлтийн дохио байх болно.
Эх сурвалж: https://globalanticorruptionblog.com/2021/12/06/anticorruption-in-qatar-policy-or-politics/