Түр хүлээнэ үү
contact@iaac.mn
(976) 110
Гомдол гаргах
En
En
Бидний
тухай
Эрхэм зорилго, үндсэн зарчим, түүхэн замнал
Бүтэц, зохион байгуулалт
Удирдлага
Үйл ажиллагааны баталгаа
Хууль эрх зүй
Удирдлагаас баталсан шийдвэр /тушаал, зөвлөмж/
Хуульчилсан акт, дүрэм, журам, маягтын загвар
Харилцаа, хамтын ажиллагаа
ТББ хамтын ажиллагаа
Гадаад харилцаа
Гишүүнчлэл
Олон улсын туршлага
Ил тод
байдал
Байгууллагын үйл ажиллагаа
Жил, хагас жилийн үйл ажиллагааны тайлан
Жилийн төлөвлөгөө
Хэрэгжиж буй төслийн төсөв, санхүүгийн ил тод байдал
Хүний нөөц
Авлигатай тэмцэх газрын төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах журам
Сул орон тооны зар
Ёс зүйн дүрэм
Сахилгын дүрэм
Шалгаруулалтын талаарх мэдээ
Шилэн данс
Урьдчилан сэргийлэх,
соён гэгээрүүлэх
Урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа
Авлигын шалтгаан, нөхцөлийг арилгах чиглэлээр
Зөвлөмж
Хэлэлцүүлэг
OECD Үнэлгээний тайлан
НҮБ-ын конвенц
Авлигын индекс /TI/
Соён гэгээрүүлэх үйл ажиллагаа
Ном, гарын авлага
Хэвлэмэл материал, сурталчилгаа
Видео
Сургалтын слайд, танилцуулга
Олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ
Уралдаан, тэмцээн
Подкаст нэвтрүүлэг
Радио контент
Хяналт шалгалт,
дүн шинжилгээ
Хууль тогтоомж
Мэдүүлгийн бүрдүүлэлт, дүн шинжилгээний алба
Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийн мэдээллийн систем
Төрийн өндөр албан тушаалтнуудын хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг /хураангуй/
Судалгаа шинжилгээ
Видео сургалт сурталчилгаа
Сурталчилгаа
ХАСХОМ цахим систем видео хичээл
ХАСХОМ шторк
Статистик, сургалт мэдээлэл
Статистик
Сургалтын мэдээлэл
Тоон мэдээлэл
Маягт
Хяналт шалгалтын алба
Нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг
Авлига, ашиг сонирхлын зөрчил
Хасхом хяналт шалгалт
Зөвлөмж, гарын авлага, материал
Зөвлөмж
Ном, гарын авлага
ЭБАТ - ны сайн туршлага, санаачилга
Мөрдөн
шалгах
Мөрдөн шалгах үйл ажиллагаа
Статистик мэдээлэл
Эрэн сурвалжилж байна
Өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлт
Эрүүгийн хэргийн шийдвэрлэлт
Судалгаа
шинжилгээ
Авлигын эрсдэлийн үнэлгээ
Шударга байдлын үнэлгээ
Хүүхдийн шударга байдлын судалгаа
Улс төр, хууль хяналтын байгууллагын хүрээн дэх авлигын талаарх төсөөллийн судалгаа
Авлигын төсөөллийн индекс /ТИ/
"Шударга ёс" сэтгүүл
Хэвлэмэл материал
Бусад судалгаа, шинжилгээ
Өргөдөл, гомдол, мэдээлэл
Хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг
Авлигын индексийн судалгаа /2009, 2011, 2013/
Төрийн байгууллагын шударга байдлын түвшинг үнэлэх судалгаа /2010, 2012, 2014/
Бусад
Авлигатай тэмцэх
Үндэсний хөтөлбөр
Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө
Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн зорилт ба хэрэгжилт
Олон нийтийн
зөвлөл
Гомдол гаргах
contact@iaac.mn
(976) 110
card
Бидний
тухай
Эрхэм зорилго, үндсэн зарчим, түүхэн замнал
Бүтэц, зохион байгуулалт
Удирдлага
Үйл ажиллагааны баталгаа
Хууль эрх зүй
Удирдлагаас баталсан шийдвэр /тушаал, зөвлөмж/
Хуульчилсан акт, дүрэм, журам, маягтын загвар
Харилцаа, хамтын ажиллагаа
ТББ хамтын ажиллагаа
Гадаад харилцаа
Гишүүнчлэл
Олон улсын туршлага
Ил тод
байдал
Байгууллагын үйл ажиллагаа
Жил, хагас жилийн үйл ажиллагааны тайлан
Жилийн төлөвлөгөө
Хэрэгжиж буй төслийн төсөв, санхүүгийн ил тод байдал
Хүний нөөц
Авлигатай тэмцэх газрын төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах журам
Сул орон тооны зар
Ёс зүйн дүрэм
Сахилгын дүрэм
Шалгаруулалтын талаарх мэдээ
Шилэн данс
Урьдчилан сэргийлэх,
соён гэгээрүүлэх
Урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа
Авлигын шалтгаан, нөхцөлийг арилгах чиглэлээр
Зөвлөмж
Хэлэлцүүлэг
OECD Үнэлгээний тайлан
НҮБ-ын конвенц
Авлигын индекс /TI/
Соён гэгээрүүлэх үйл ажиллагаа
Ном, гарын авлага
Хэвлэмэл материал, сурталчилгаа
Видео
Сургалтын слайд, танилцуулга
Олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ
Уралдаан, тэмцээн
Подкаст нэвтрүүлэг
Радио контент
Хяналт шалгалт,
дүн шинжилгээ
Хууль тогтоомж
Мэдүүлгийн бүрдүүлэлт, дүн шинжилгээний алба
Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийн мэдээллийн систем
Төрийн өндөр албан тушаалтнуудын хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг /хураангуй/
Судалгаа шинжилгээ
Видео сургалт сурталчилгаа
Сурталчилгаа
ХАСХОМ цахим систем видео хичээл
ХАСХОМ шторк
Статистик, сургалт мэдээлэл
Статистик
Сургалтын мэдээлэл
Тоон мэдээлэл
Маягт
Хяналт шалгалтын алба
Нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг
Авлига, ашиг сонирхлын зөрчил
Хасхом хяналт шалгалт
Зөвлөмж, гарын авлага, материал
Зөвлөмж
Ном, гарын авлага
ЭБАТ - ны сайн туршлага, санаачилга
Мөрдөн
шалгах
Мөрдөн шалгах үйл ажиллагаа
Статистик мэдээлэл
Эрэн сурвалжилж байна
Өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлт
Эрүүгийн хэргийн шийдвэрлэлт
Судалгаа
шинжилгээ
Авлигын эрсдэлийн үнэлгээ
Шударга байдлын үнэлгээ
Хүүхдийн шударга байдлын судалгаа
Улс төр, хууль хяналтын байгууллагын хүрээн дэх авлигын талаарх төсөөллийн судалгаа
Авлигын төсөөллийн индекс /ТИ/
"Шударга ёс" сэтгүүл
Хэвлэмэл материал
Бусад судалгаа, шинжилгээ
Өргөдөл, гомдол, мэдээлэл
Хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг
Авлигын индексийн судалгаа /2009, 2011, 2013/
Төрийн байгууллагын шударга байдлын түвшинг үнэлэх судалгаа /2010, 2012, 2014/
Бусад
Авлигатай тэмцэх
Үндэсний хөтөлбөр
Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө
Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн зорилт ба хэрэгжилт
Олон нийтийн
зөвлөл
Мэдээлэл
Мэдээллүүд
Уралдаан, тэмцээн
Б.Батзориг: Төрийн албаны шударга байдал гэж юуг хэлэх вэ? /2009.09.16/
Б.Батзориг: Төрийн албаны шударга байдал гэж юуг хэлэх вэ? /2009.09.16/
Naranchuluun
2011-06-13
Уралдаан, тэмцээн
4439
уншсан
1
минут уншина
A-
A
A+
Авлигын эсрэг хуулийн 18.1.7-д Төрийн үйлчилгээ авсан иргэд, байгууллагын судалгаанд тулгуурлан төрийн байгууллагын шударга байдлын түвшинд хоёр жил тутамд үнэлгээ гаргаж, олон нийтэд мэдээлнэ гэж заасан. Хуулийн энэ заалтыг Авлигатай тэмцэх газар хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Хуулийг хэрэгжүүлэхээсээ өмнө “Төрийн байгууллагын шударга байдал” гэж чухам юуг хэлэх вэ гэдгийг монгол хэл, хуулийн салбарын эрдэмтэн судлаачдыг оролцуулан хэлэлцлээ. Энэ талаар Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа шинжилгээний албаны дарга Б.Батзориг дараах мэдээллийг өгч байна.
-Шударга байдал гэдэг нэр томъёог хэрхэн ойлгох талаар эрдэмтэн судлаачидтай хамтран зохион байгуулсан хэлэлцүүлгийн талаарх мэдээллийг өгнө үү?
-Авлигатай тэмцэх газар нь төрийн үйлчилгээ авсан иргэд байгууллагын судалгаанд тулгуурлан Төрийн байгууллагын шударга байдлын түвшинд 2 жил тутам үнэлгээ гаргаж олон нийтэд мэдээлэх гэсэн урьдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд шаардлагатай туршилт судалгаа хийх, гадаад дотоодод хийгдэж байсан судалгааны ажилд дүн шинжилгээ хийж байгаа.
Судалгааны аргачлал боловсруулах, туршилт судалгааны явцад төрийн байгууллагын шударга байдал тэр дундаа шударга байдал гэдэг хуулийн нэр томъёог хэрхэн хэрэглэх талаар нэгдсэн ойлголттой болох шаардлага гарсан. Тэгээд бид шинжлэх ухааны академийн Хэл зохиолын хүрээлэнгийн захирал Д.Төмөртогоо академичид энэ талаар хандахад тэрээр хүлээн авсан. Тус хэлэлцүүлэгт академич Д.Төмөртогоо, гавъяат багш Сүхбаатар, доктор Гэрэлмаа, Баярсайхан, Заяабаатар нарын хэл судлалын эрдэмтэд, гавъяат хуульч, доктор Б.Чимэд, улс төрийн ухааны доктор Төртогтох нарыг урьж оролцуулан шударга байдал гэдэг үгийг хэрхэн ойлгох талаар хэл судлалын болон хууль зүйн шинжлэх ухааны талаас нь авч хэлэлцсэн юм.
-Авлигын эсрэг хууль батлахаас өмнө энэ заалтыг хэрхэн ойлгож хэрэгжүүлэх талаас нь нарийвчлан зохицуулаагүй байсан уу?
-Б.Чимэд багшийн “Манайхан хуулиа сайтар судлалгүйгээр хам хум хийдэг, тэгээд тэр хуулийг нь хэрэгжүүлэх гэхээр асуудал үүсдэг” гэсэнтэй санал нэг байна. Сайтар боловсрогдсон аргачлалын дагуу хийгдсэн судалгаанд тулгуурлалгүй хийгдсэн ямарваа ажил буруу үр дүнд хүрэх, цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгө ихээр зарцуулахад хүргэдэг гашуун туршлага хууль хэрэгжүүлэх практикт багагүй ажиглагдаж, илрэл нь салбарт бүрт ямар нэг хэмжээгээр харагддаг. УИХ-ын дэргэд судалгаа шинжилгээний том баг ажилладаг болсноор энэ алдаа дутагдал давтагдахгүй байх боломж бүрдсэн.
-“Шударга байдал” гэдэг нэр томъёог тайлбарласнаар ямар ач холбогдолтой юм вэ?
-Бидний эрдэмтэн судлаачидтай хамтран хийж байгаа тайлбар нь албан бус тайлбар шүү дээ. Албан ёсны тайлбарыг Улсын дээд шүүх гаргадаг. Тэгэхээр хууль хэрэгжүүлэх практикт буруу ярьж зөв ойлгоно гэж байж таарахгүй. Өөрөөр хэлбэл шударга байдал гэдгийг тогтсон нэг байдлаар ойлгож хэрэгжүүлэх ёстой. Хуулийн заалтыг хэрэгжүүлэн ямар нэгэн хүндрэл, маргаан үүссэн хойно нь бус хэрэгжүүлэхээс өмнө нэг мөр ойлгох ёстой л доо. Уул нь хууль батлагдаад хэрэгжээд эхлэнгүүт бүх заалтууд нь ямар нэгэн хоёрдмол утгагүйгээр, шууд хэрэгжиж эхэлдэг. Манайд болохоор ямар ч байсан хуулиа баталчихъя дараа нь алдаа гарвал засъя гэдэг үзэл давамгайлаад байдаг юм болов уу. Алдаа гарна гэдэг нь хуулийн заалт хэрэгжихгүй юм уу эсхүл зөрчигдөнө гэсэн үг шүү дээ. Нэг талаар цаг алдалгүй нийгмийн харилцааг хуулиар зохицуулах нь зөв ч энэ байдал даамжирвал хуулийн нэр хүнд унаж Монголын хууль гурван хоног гэдэг нь сонгодог утгаар хэрэгжвэл эрийн дээд төр, төрийн дээр хууль байхаа болих байхаа.
Эрдэмтэн судлаачид хэлэлцээд “шударга байдал” гэсэн үгийг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Ардчилсан ёс, шударга ёс, эрх чөлөө, тэгш байдал, үндэсний эв нэгдлийг хангах, хууль дээдлэх нь төрийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчим мөн гэсэн заалттай нягт уялдуулан шударга ёсны зарчим төрийн байгууллагуудад хэрхэн хэрэгжиж байгаатай холбон тайлбарлах нь зүйтэй гэж зөвлөсөн.
Naranchuluun
ВА-ийг үүсгэн байгуулагч, Докторант, IT инженер, технологийн зөвлөх
Бусад нийтлэл
Авлигын эсрэг сургалтад 435 иргэн, албан тушаалтныг хамруулав
Авлигыг мэдээлэх 110 дугаараар 122 дуудлага хүлээн авав
Нийтийн албанд томилогдох 490 иргэний урьдчилсан мэдүүлгийг хянав
Европын холбооны прокурорууд Европын хөрөнгө оруулалтын банкны Экс ерөнхийлөгчийг авлигын хэргээр шалгаж байна
47,2 мянган албан тушаалтны 2023 оны ХОМ-ийг цахим системд байршууллаа
ЕАБХАБ-ын Авлигатай тэмцэх олон улсын бага хурал хөрөнгө хураах асуудлаар хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа
"Адидас" компани Хятадын салбар дахь ажилтнуудаа "их хэмжээний хахууль авсан" хэргээр шалгуулж байна
Иргэн, хуулийн этгээдээс 61 өргөдөл, гомдлыг хүлээн авав
Ашиг сонирхлын зөрчилд хамаарах 39 гомдол, мэдээллийг хянан шалгав
Гэмт хэргийн шинжтэй 16 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээв