Подкаст: Австралийн үнэт цаас, хөрөнгө оруулалтын хороо нь шүгэл үлээгчийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх, бие даасан захирлуудыг мөрдөн шалгах, сайн туршлагыг уриалж байна

Зохицуулалтын хувьд нэгээс олон арга хэрэгсэлтэй гэдгээ дахин нотолж, хэдхэн хоногийн дотор Австралийн үнэт цаас, хөрөнгө оруулалтын хороо (ASIC) нь шүгэл үлээгчийн тухай хуулийг зөрчсөн гэх үндэслэлээр компани болон түүний захирлуудын эсрэг иргэний шийтгэл оногдуулах ажиллагааг эхлүүлж, Австрали Улсын долоон том компанид хийсэн шалгалтын үр дүнд илэрсэн шүгэл үлээгчийн сайн туршлагыг тодорхойлсон тайланг нийтэллээ.

Иргэний хариуцлагын маргаан нь шүгэл үлээгчийг дарамталсан гэх үндэслэлээр “TerraCom” компани болон түүний захирлуудын эсрэг мөнгөн торгууль ногдуулж, эрхийг хасах шийдвэртэй холбоотой юм. дотор ASIC-аас тодорхойлсон шүгэл үлээгчийн сайн туршлагуудыг  758-р тайланд тусгасан болно (Тайлан 758).

Энэхүү тоймдоо бид “TerraCom” компанийн маргааныг авч үзсэн ба ASIC-ийн "Шүгэл үлээгчдийн шилдэг туршлагын гарын авлага"-аас" авсан гол зөвлөмжүүдийг тоймлон хүргэхийн зэрэгцээ хууль тогтоомж, шилдэг туршлагыг дагаж мөрдөхийн тулд одоо хийж хэрэгжүүлж болох зарим арга хэмжээг онцоллоо.

Гол дүгнэлтүүд:

• ASIC-ийн байр суурь нь:
  • Шүгэл үлээгчийн мэдэгдлийг олон нийтэд үгүйсгэх нь хохирогч болох шалтгаан болж болзошгүй (энэ нь шүгэл үлээгчийн тухай хуулийн дагуу гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл юм);
  • Мөрдөн байцаалтын тайланг хүлээн авсны дараа захирлууд үндэслэлтэй арга хэмжээ авахгүй байх нь захирлынхаа ажил үүргээ гүйцэтгэхдээ зохих анхаарал халамж, ур чадвар ашиглах үүргээ зөрчсөн байж болзошгүй.
• Энэ хэрэгт ASIC-аас бие даасан захирлуудын араас хөөцөлдөж байгаа нь дээд түвшний захирлуудыг мөрдөн шалгах сүүлийн үеийн чиг хандлагыг үргэлжлүүлэхийн зэрэгцээ удирдагчийн зүгээс дагаж мөрдөх болон засаглал дахь хувь хүний алдаа дутагдалд анхаарлаа хандуулж байна.
• Австрали Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй бүх компаниудын шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрүүд нь хууль тогтоомжид нийцэж, сайн туршлагад үндэслэж, хохирогч болохоос урьдчилан сэргийлэх ёстой. Үүнийг хийж чадаагүй компаниудад ASIC-аас хяналт тавьж, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах эрсдэлтэй. 2019 оны 7-р сараас хойш 2200 гаруй шүгэл үлээгчийн мэдээллийг хүлээн авсан ба бид энэ чиглэлээр хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа нэмэгдэнэ гэж найдаж байна.
• Үүний зэрэгцээ, 758-р тайлан нь ASIC-аас гаргасан шүгэл үлээгчийн бодлого хөтөлбөртэй холбоотой сайн туршлагын талаарх үнэ цэнэтэй удирдамжийг агуулсан бөгөөд компанийнхаа шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулж, хөтлөх үүрэгтэй хүмүүст хэрэгтэй ойлголтыг өгдөг.
• ASIC-ийн хяналтад хараахан хамрагдаагүй томоохон компаниуд үүнд бэлтгэхийг зөвлөж байна. Зохицуулагч нь байгууллагуудын шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөр болон мэдээлэх механизмыг үргэлжлүүлэн хянаж, ноцтой хохирол учирвал түүний хэрэгжилтийг авч үзэх болно гэж мэдэгдэв.
• Захирлуудын зөвлөл болон удирдах ажилтнуудаа шүгэл үлээгчийн үүрэг, үйл явцын талаар тогтмол сургалтад хамруулж байгаарай. Энэ нь зөвхөн хууль эрх зүйн эрсдэлийг арилгахаас гадна үг хэлэх соёлыг хамгийн дээд цэгээс эхлүүлэх ёстой бөгөөд үүнд удирдагчид, ахмад хүмүүс манлайлах нь чухал юм.

Танай байгууллагын хэн энэ талаар мэдэх ёстой вэ?

Захирлуудын зөвлөл, гүйцэтгэх захирлууд болон компанийн шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулах, хянах, хэрэгжүүлэх үүрэгтэй хүмүүс (ихэвчлэн хууль эрх зүйн болон мөрдөн шалгах баг).

“TerraCom” компанийн үйл ажиллагаанд шүгэл үлээгчийн тухай хуулийг зөрчсөн гэх заалтууд

“TerraCom” компани нь Квинсланд дахь нүүрс үйлдвэрлэгч юм. ASIC нь “TerraCom” компанийн хуучин ажилтан нүүрсний чанарын үр дүнг хуурамчаар үйлдсэн гэх үндэслэлээр түүнд болон түүний захирлуудын эсрэг иргэний хэрэг үүсгэсэн. Шүгэл үлээгчдээс уг мэдээллийг авсны дараа “TerraCom” компани хоёр удаа мэдэгдэл хийж Австралийн санхүүгийн тойм сэтгүүлд хувьцаа эзэмшигчдэд зориулсан нээлттэй нийтлэл нийтэлсэн ба Австралийн тал энэ мэдэгдлийг үгүйсгэсэн.

ASIC-ийн зүгээс “TerraCom” компанийн захирлууд эдгээр мэдэгдлийг худал, төөрөгдүүлэхгүй байхын тулд зохих арга хэмжээ авч чадаагүй бөгөөд үүний үр дүнд шүгэл үлээгчийн нэр хүнд, орлого олох чадвар, түүнчлэн тэдний сэтгэл зүй, сэтгэл санааны байдалд хохирол усруулсан гэж үзэж байна.

Нэмж дурдахад, “TerraCom” компанийн захирлууд болон албан тушаалтнууд шүгэл үлээгчийн тавьсан асуудлын талаар бие даасан мөрдөн байцаагчийн дүгнэлтийг хүлээн авсны дараа үндэслэлтэй арга хэмжээ аваагүйн улмаас ажил үүргээ гүйцэтгэхдээ зохих анхаарал халамж, ур чадвар гаргах үүргээ зөрчсөн гэж ASIC үзэж байна. Шүүх хуралдаанд хариуцагчаар нэр нь дурдагдсан хүмүүсийн дунд ТУЗ-ийн дарга асан, одоогийн гүйцэтгэх захирал, арилжааны ахлах захирал нар багтаж байна.

Шүгэл үлээгчийн нэхэмжлэлийн талаар PricewaterhouseCoopers-ээс бэлтгэсэн тайлангийн талаарх урт хугацааны маргааны дараа торгуулийн шийтгэл оногдуулах шийдвэр гарсан. Үүний зэрэгцээ, ASIC-аас нүүрсний чанарын үр дүнг хуурамчаар үйлдсэн гэх мэдээлэлтэй холбоотой мэдээллийг Австралийн Өрсөлдөөн ба Хэрэглэгчийн Хороо (ACCC)-д шилжүүлнэ гэдгээ мэдэгдээд байгаа бөгөөд энэ асуудалд парламентаас мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахыг уриалж байна.

Жил бүр ASIC шүгэл үлээгчээс нь маш их хэмжээний мэдээлэл хүлээн авдаг. 2019 оны 7-р сараас (компанийн шүгэл үлээгчийн тухай хууль тогтоомжийг чангатгаж эхэлсэн) 2022 оны 6-р сарын хооронд 2200 гаруй мэдээлэл ил болсон байна. Гэсэн хэдий ч энэ нь зохицуулагч анх удаа эдгээр хуулиудыг хэрэгжүүлэхийн тулд шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж байгаа бөгөөд ASIC-аас жил бүр хүлээн авдаг их хэмжээний мэдээллийг харгалзан бид илүү ихийг дагаж мөрдөх болно гэж найдаж байна.

Шүгэл үлээгчийн шилдэг туршлагын гарын авлага

2022 онд ASIC нь ANZ Bank, AustralianSuper, BHP, Commonwealth Bank, Netwealth Group, Treasury Wine Estates болон Woolworths группийн шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрүүдийг хянаж үзсэн.

Тайлан 758 нь ASIC-ийн хянан шалгах ажиллагааны явцад тодорхойлсон сайн туршлагуудад анхаарлаа хандуулдаг. Үүнд долоон компанийн хөтөлбөрийг шүүмжилдэггүй. Тайланд сайн туршлагуудыг дурдсанаар шүгэл үлээгчийн үр дүнтэй хөтөлбөрийг хэрхэн бий болгох, хадгалах, дагаж мөрдөх талаар зааварчилгаа өгдөг. Энэхүү тайлангийн гол санааг доор нэгтгэн харуулав.

Бат бөх суурийг бий болгох

Шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрийг баримтжуулахаас гадна ASIC нь компаниудыг шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийнхөө бат бөх суурийг тавихын тулд дараах зүйлийг хийхийг зөвлөж байна:

• Шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрт хамаарах хүмүүсийн үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлж, хуваарилах;
• Шүгэл үлээх ажиллагааг зохицуулахад туслах журмыг бий болгох;
• Шүгэл үлээгчийн хөтөлбөр нь хувийн мэдээллийг аюулгүй байлгах хангалттай нөөцтэй эсэхийг баталгаажуулах.

Эдгээр чиглэлээр сайн туршлагын талаар ASIC дараах зүйлийг ажиглав.

• Бүрэн гүйцэд боловсруулсан туслах журам, удирдамжид ажлын урсгал эсвэл үйл явцын зураглал, хялбаршуулсан заавар, зөвшөөрөл, тайлангийн маягт, шүгэл үлээгчийн тайланг хүлээн авч буй хүмүүст зориулсан ярианы хөтөч зэргийг багтаасан байсан;
• Тодорхой хүмүүс шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн тодорхой хэсгийг хариуцаж байсан;
• Төлөөлөгч нь тухайн тохиолдолд ажиллах шаардлагад нийцэхгүй эсхүл ашиг сонирхлын зөрчилтэй байж болзошгүй бол нөөц төлөөлөгчийг томилох боломжтой байсан;
• Шүгэл үлээгчээс мэдээллийг олж авахын тулд гуравдагч этгээдийг ашиглах эсвэл дотоодын хүнд хуваарилах зэргээр шүгэл үлээгчийг задруулахгүй байхын тулд мэдээллийн менежмент нь маш болгоомжтой байсан.

Ярианы соёлыг төлөвшүүлэх

Мэдээллийг илчлэх, шүгэл үлээгчдийг дэмжих соёлыг бий болгох нь үр дүнтэй шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн үндэс суурь гэж ASIC үзэж байна. Үүнд дараах зүйлсийг сайн туршлага гэж нэрлэдэг:

• Янз бүрийн сувгаар шүгэл үлээгчдийн мэдээллийг хүлээн авах, шүгэл үлээгчдийг хэзээ, хэрхэн ил болгох талаар бүх ажилчдыг сургах;
• Шүгэл үлээх тухай ердийн сурталчилгааны мэдээллийг гаргах;
• Шүгэл үлээх талаар мессеж илгээх нь энгийн, урам зоригтой, практик байх;
• Шүгэл үлээгчийн мэдээллийг хүлээн авахын тулд урьд өмнө ашиглаж байсан болон сайн ашиглагдаж байсан "ярих" платформуудыг ашиглах;
• Шүгэл үлээгчдэд зохих хууль эрх зүйн хамгаалалт хэрэгтэй эсэхийг тогтоохын тулд шүгэл үлээгчийн ил болгосон мэдээллийг үнэлэх, шалгах;
• Шүгэл үлээгчийг идэвхтэй дэмжиж, хамгаалах хувь хүнийг хуваарилах;
• Аливаа эрсдэлийг үнэлэж, шүгэл үлээгчдэд тулгарч болзошгүй эрсдэлийг хянахын тулд гарын авлага, удирдамжийг дагаж мөрдөх;
• Шүгэл үлээгчдийн ил тод, нээлттэй мэдээлэл өгөхийг хязгаарлахгүй байх нөхцлөөр хангах.

Зохих сургалт                 

ASIC нь сургалтын үйл ажиллагааг шүгэл үлээгчийн хамгаалалтыг зөрчихөөс сэргийлэх чухал хяналт гэж тодорхойлдог. Дараахыг сайн туршлага гэж үзэж байна:

• Практик мэдээллийн хүрээнд хууль эрх зүйн шаардлагыг нэгтгэн харуулсан сургалтыг жил бүр явуулах шаардлагатай;
• Дотоод мэргэжилтнүүд, хөндлөнгийн зөвлөхүүд эсвэл цахим сургалтын модулиудаар тус бүрт сургалт явуулах ажлыг зохион байгуулах;
• Ажилчдыг гарын авлага, үйл явцын зураглал, асуултын жагсаалт, зөвшөөрлийн маягт зэргээр хангах;
• Компанийн шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн хүрээнд тодорхой үүрэг хариуцлага хүлээсэн ажилтнуудад мэргэшсэн сургалт явуулах.

Байнгын хяналт, сайжруулалт

ASIC-аас компаниуд зорилгодоо хүрэхийн тулд шүгэл үлээгчийн бодлого, хөтөлбөрийнхөө талаар хянаж байхыг зөвлөж байна. Зарим компаниуд дараах зүйлийг анхаарч үзсэн:

• ASIC-аас өгсөн удирдамж;
• Олон улсын стандарт ISO 37002: 2021: Шүгэл үлээх удирдлагын систем-удирдамж;
• Захирлууд, гүйцэтгэх албан тушаалтнууд болон шүгэл үлээгчдээс өгсөн санал, хүсэлт;
• Хуульч, аудиторуудын зөвлөгөө;
• Салбарын харьцуулалт; болон
• Шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн үр нөлөөг дизайн, үйл ажиллагааны үр ашиг, хөтөлбөрт итгэх итгэл, хүлээн авсан мэдээлэл зэрэг хэмжигдэхүүнтэй харьцуулан хянах.

Мэдүүлгээс олж авсан мэдээллийг ашиглах нь

ASIC нь компаниудад үүсэж болох эрсдэлийг хэрхэн зохицуулдаг шигээ шүгэл үлээгчдийн гаргаж ирсэн асуудлыг шалгаж, арга хэмжээ авахыг зөвлөж байна.

Үүнтэй холбоотойгоор гарч буй сайн туршлага нь шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн талаарх ойлголтыг холбогдох бизнесийн нэгжүүд болон удирдах албан тушаалтнуудад хүргэх (мэдээжийн хэрэг, нууцлалын үүрэг хариуцлагатайгаар) болон тэдгээр үйл явцтай холбоотой дотоод үйл явцын цоорхой, дутагдлыг арилгах зэрэг орно.

Гүйцэтгэх албаны хариуцлага

Шалгалтанд орсон зарим компаниуд шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийг хариуцах ахлах менежерийг томилсон болохыг ASIC тэмдэглэв.

Ахлах менежерийн үүрэг нь ерөнхийдөө компанийн хүлээн авсан мэдээллийн хэмжээнээс ихээхэн хамаардаг. Мэдээлэл бага байх тохиолдолд ахлах менежер нь хөтөлбөрийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд илүү оролцдог байсан бол олон тооны ил тод мэдээлэлтэй тохиолдолд тэд илүү өргөн хүрээгээр хяналт тавин, тайлагнадаг байна.

Зарим компаниуд ахлах менежерүүддээ туслах чиг үүрэг бүхий хүмүүстэй хороо байгуулсан. Эдгээр хороод нь шүгэл үлээгчийн мэдээлэл, мэдүүлэгтэй холбоотой янз бүрийн асуудлыг авч үзэхдээ олон төрлийн мэдлэг, туршлагыг ашиглаж, тэдгээрээс суралцах боломжийг компаниудад олгосон гэж ASIC тэмдэглэв.

Захирлын хариуцлага

Шүгэл үлээгчийн үйл ажиллагаанд ТУЗ-ийн хариуцлага, хяналт нь хөтөлбөрийн чухал хэсэг гэдгийг ASIC тэмдэглэлээ.

Компанийн ТУЗ нь эрсдэлийн удирдлага, компанийн засаглалын тогтолцооны нэг хэсэг болох шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийг эцсийн дүндээ хариуцдаг гэж үздэг. Дээр дурдсан TerraCom-ийн үйл ажиллагаа нь энэхүү хүлээлтийг харуулж байна.

Компанийн шүгэл үлээх үүргээ хэрхэн биелүүлж буйг зохих ёсоор хянахын тулд ASIC-аас захирлуудад тодорхойлсон туршлагад дараах зүйлс орно:

• Бүх мэдүүлгийн талаар ТУЗ-д тодорхойгүй мэдээлэл өгөх, эсхүл хүлээн авсан мэдүүлгийн нийт хэмжээний талаарх мэдээлэл, тодорхой эрсдэлийн босго хангасан мэдүүлгийн явцын талаарх мэдээллийг өгөх;
• Хэрэгт холбогдсон этгээдийн эрхийг цуцлаагүй үндэслэл бүхий тодруулгын талаарх мэдээллийг ТУЗ-д гаргаж өгөх;
• Хөтөлбөрийг хэрхэн боловсруулсан, нөөцөөр хангасан, ажиллаж байгаа талаарх мэдээллийг тогтмол хугацаанд ТУЗ-д өгөх;
• ТУЗ-д мэдээлэх горим, компанийн үйл ажиллагаа, захирлуудын үүрэг зэргийн талаар тогтмол сургалт, мэдээлэл өгөх;
• Шүгэл үлээх мэдээллийн бодлогыг батлах эсвэл батлахын тулд хяналт шалгалт хийх;
• Шүгэл үлээх хөтөлбөр, түүний үр дүнтэй байдлын талаар ТУЗ-д ойлголт өгөх.

Одоо хийх боломжит арга хэмжээ

ASIC нь 758-р тайландаа компаниудын шүгэл үлээгчдийн бодлого, зохицуулалтыг үргэлжлүүлэн хянаж, ноцтой хохирол илэрсэн тохиолдолд хэрэгжүүлэх арга хэмжээг цохон тэмдэглэсэн. Австрали Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй бүх томоохон компаниудыг хяналт шалгалтад оруулахаар бэлтгэж, хууль тогтоомж, туршлагад нийцэж байгаа эсэхийг шалгахыг бид зөвлөж байна.

Ингэхдээ ASIC-ийн зүгээс компаниуд өөрсдөөсөө асуухыг санал болгож буй дараах асуултуудыг эргэцүүлэн бодно уу:

• Бид шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийнхөө бат бөх суурийг бий болгож чадсан уу?
• Шүгэл үлээгчид манай хөтөлбөрийг ашиглаж байна уу, үгүй бол бид үүнийг хэрхэн сурталчилж, тэдний итгэлийг нэмэгдүүлэх вэ?
• Шүгэл үлээгчийн мэдээллийг хүлээн авах, шалгах ажилд оролцож буй хүмүүст бид хангалттай сургалт явуулсан уу?
• Бид шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийн үр нөлөөг хянаж байна уу?
• Бид үйл ажиллагаагаа сайжруулахын тулд мэдүүлэг, тодруулгын мэдээллийг ашиглаж, хуваалцаж байна уу?
• Бидэнд удирдах албан тушаалтнуудын хариуцлага, хөтөлбөрийг удирдах зөвлөлийн хяналт бий юу? Дээд удирдлагад хяналт тавих боломжийг олгох үүднээс тэдэнд мэдээлэл өгч байгаа юу?

Байгууллагынхаа шүгэл үлээгчийн хөтөлбөрийг хариуцдаг (энэ нь аль хэдийн хууль тогтоомжид нийцсэн гэж үзвэл) болон зөвхөн нэг зүйлийг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий хүмүүст хандахад - Хэрэв та хараахан амжаагүй бол удирдах зөвлөл болон удирдах ажилтнуудаа шүгэл үлээгчийн сургалтанд тогтмол хамруулж байгаарай.

“TerraCom” компанийн эсрэг эхлүүлсэн шүүх ажиллагаа нь шүгэл үлээх хуулийн дагуу компанийн захирлуудыг сургах нь чухал болохыг харуулж байна. Байгууллагадаа шүгэл үлээх хөтөлбөрийг хариуцаж байгаа хүмүүс дор хаяж хоёр жилд нэг удаа удирдах зөвлөлийн өрөөнд сууж байх, мөн шинэ ТУЗ-ийн гишүүдийг элсэх үед нь шүгэл үлээх сургалт явуулахаас зайлсхийж болохгүй. Удирдах зөвлөл болон удирдах албан тушаалтнуудад шүгэл үлээх талаар энгийн үйл явцыг заах нь танай байгууллагын хууль тогтоомжийг дагаж мөрдөж байгаа эсэх болон гэмт хэргийн, эрүүгийн үйл ажиллагааны ялгааг маш тодоор илтгэнэ.

Эх сурвалж: https://www.allens.com.au/insights-news/insights/2023/03/ASIC-enforces-whistleblower-laws/