АТГ-аас Хүүхдийн баяраар “Найзын яриа” сэдэвт өдөрлөг зохион байгуулах гэж байгаа юм байна. Энэ талаар тус газрын Хэвлэл, олон нийттэй харилцах ажилтан, комиссар Т.Мөнхтунгалагтай ярилцав.
“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн зочноор Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Т.Баярхүүг урьж ярилцлаа.
Дэлхий дахинаа авлигатай хийж байгаа тэмцлээр сонин сайхан мэдээлэл арвин байна. Гурав дахь том тив болох Африкийн улс орнуудын авлигын эсрэг удирдагчид чуулж, Индонезийн иргэд урлагаар дамжуулан хийж буй соён гэгээрүүлэх ажилд шамдаж, Саудын Арабад авлигын эсрэг бүтэц цоо шинээр ажиллах болж, Украйн улсад зөвхөн авлигын хэргийг шийдвэрлэх тусгай шүүх ажлаа эхлүүлж, Энэтхэгийн авлигын эсрэг омбудсманы анхны дарга томилогдож, үүний зэрэгцээ авлигын хэрэгт ямар улсын хэчнээн албан тушаалтан шалгагдаж, мөн ял шийтгэгдсэн талаарх мэдээллийг энэхүү нийтлэлээс хүлээн авч уншина уу.
Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа, шинжилгээний албаны дарга, ахлах комиссар Ц.Шинэбаяртай Монгол Улсын хэмжээнд авлигын ерөнхий түвшин ямар байгаа талаар цөөн хором ярилцлаа.
АТГ 2007 оноос хойш нийтийн албан тушаалтнуудын хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг (ХОМ) авч, олон нийтэд мэдээлдэг болсон. Жил бүрийн хавар ХОМ-ийн хураангуйг цахим хуудсаараа дамжуулан олон нийтэд танилцуулдаг.
Нийтийн албан тушаалтнуудын ХОМ-ээ цахимаар мэдүүлэх хугацаа ирэх сарын 15-нд дуусна. Энэ талаар АТГ-ын Хяналт шалгалт, дүн шинжилгээний хэлтсийн албаны дарга, ахлах комиссар Ц.Цэцэгдэлгэрэхээс тодрууллаа.
ДАШБАЛБАРЫН МӨНГӨНДАЛАЙ
Авлигатай тэмцэх газрыг АТГ гэж товчилж нэршээд хэдийнэ тогтжээ, бид. Сүүлийн үед өнөөх гурван үсэгтэй газар гэж хэлдэг болов. Хуулийн байгууллага дандаа сайн нэртэй байдаг биш дээ. Ямар нэг хэрэг төвгийн араас байнга л хөөцөлдөнө. Тэгээд ч гэмт хэрэгт холбогдсон хүмүүс хэзээ байтлаа л “Би буруутай” гэдэг байлаа. Мэдээж хуулийн байгууллага хүлээсэн үүргийнхээ хүрээнд хэргийг илрүүлэх гэж мөрдөнө, мөшгөнө, байцаана.
“Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэхэд ач холбогдолтой хуулиудын амин сүнс болсон зүйл заалтуудыг нэг нэгээр нь хумсалж, хулгайлсаар байгаад энэ асуудалтай тэмцдэг хуулийн нөөцийг байхгүй болгох хэмжээнд аваачсан” хэмээн “Хууль дээдлэх ёс ба авлига, ашиг сонирхлын зөрчил” сэдэвт хуульчдын хэлэлцүүлгийн үеэр Хууль зүйн сайд асан Х.Тэмүүжин өгүүлсэн.
Хүүхдүүд анги дэвших тусам шударга байдлын үнэлгээ нь буурч байдгийг мэргэжилтнүүд судалгаагаар тогтоожээ. Учир нь худал хэлж, хууран мэхэлдэг хүн шударга хүнээс илүү сайхан амьдардаг гэсэн хандлага хүүхдүүдийн дунд бий болсонтой холбоотой гэдгийг Хүүхдийг ивээх сангаас “Өсвөр үеийнхний дуу хоолой-2: Шударга ёс, авлига, ашиг сонирхлын зөрчил” судалгааны дүнг танилцуулах үеэр онцолсон юм. Уг судалгааг олон улсын “Транспаренси Интернэйшнл” байгууллагатай хамтарч 2017-2018 онд хийсэн бөгөөд Улаанбаатар, Архангай, Өвөрхангай, Дорнод, Сэлэнгэ, Төв болон Говьсүмбэр аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулийг хамруулжээ. Ингэхдээ зургаа, найм, аравдугаар ангийн 2191 хүүхэд болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургуулиудын сурагчид хамрагдсан бол фокус бүлгийн ярилцлагад 21 аймаг, есөн дүүргийн сурагчдын төлөөлөл оролцжээ. Судалгаанд хамрагдсан хүүхдүүдээс “Хэн нэгэн хүн ажил, сургуульд шалгалтгүйгээр оруулж өгье гэвэл зөвшөөрөх үү” гэж асуухад 50.2 хувь нь “зөвшөөрнө” гэж хариулжээ. Түүнчлэн хоёр хүүхэд тутмын нэг нь буюу 49 хувь нь “Хэзээ ч худал хэлж, хууран мэхэлдэггүй, итгэж болох хүнийг шударга хүн гэнэ” гэж үзсэн бол “Шударга ёсыг сахихгүй байх нь Монгол орны хөгжилд аюултай” гэж 72 хувь нь хариулжээ.
Аливаа улсын сүр хүч Авлигатай тэмцэх газар нь хэрхэн ажиллаж байгаагаар хэмжигддэг цаг үед бид амьдарч байна. Хойд хөрш авлигачидтайгаа тэгж тэмцлээ, ингэж хариуцлага тооцлоо, “Ёстой мундаг” гээд л алгаа таших. Урд хөрш авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдээ онгоц онгоцоор баривчлаад иржээ, тэднийг хатуу цээрлүүлжээ, өр зээлийг нь төлүүлж, улсаа хохиролгүй болгожээ” гээд л атаархах. Уг нь манай улс тэднээс дутуугүй л дээ.
Тогтолцоо өөрчлөгдөж, бид хүнлэг энэрэнгүй, хууль ёсоо дээдэлдэг нийгэмд орж байгаа хэмээсээр 30-аад жилийг барав. Харамсалтай нь өнөөдөр бидний шилжин орсон ардчиллын зам маань хүсэн мөрөөдөж байсан руугаа бус, хэн мөнгөтэй, эрх мэдэлтэйд үйлчилдэг нийгэм рүү орчихоод байна. Авлига хээл хахууль хэрээс хэтэрч, амьдралаа болгох гэж хичээн зүтгэж буй хэсгийн хүртэх ёстой баялгийг эрх мэдэлд хүрсэн, өндөр албан тушаал хашдаг, хөрөнгө мөнгөтэй хэдхэн хүн л завшиж байгаа нь нууц биш.
